Linux’ta hard disk kontrolü

Diğer işletim sistemlerinde olduğu gibi Linux’ta da kullandığınız hard diskleri belli periyotlarla kontrol etmekte yarar var. Hele ki hard diskin çalıştığı bilgisayarda bir raid yapılandırması bulunmuyorsa verilerinizin pek güvende olduğunu söyleyemeyiz.

Linux’ta hard disklerimizin ne durumda olduğunu kontrol etmemize imkan tanıyan “Smartmontools” isimli güzel bir uygulama bulunuyor. Uygulama terminal üzerinden kullanılıyor olsa da çalışma mantığı ve kullanımı oldukça kolay ve güvenilir.

Smartmontools’u dağıtım depolarından ücretsiz olarak kurarak kullanmaya başlayabilirsiniz.

Fedora / Centos / Redhat için

[pastacode lang=”bash” manual=”dnf%20install%20smartmontools” message=”” highlight=”” provider=”manual”/]

Debian / Ubuntu türevleri için ise aşağıdaki komutla uygulamayı kurabilirsiniz.

[pastacode lang=”bash” manual=”apt-get%20install%20smartmontools” message=”” highlight=”” provider=”manual”/]

Uygulamanın kullanımına geçelim. Kurulduktan sonra uygulamayı yine terminal üzerinde root yetkisi ile kullanacağımız için önce root olmamız gerekiyor. Ardından ilk komutumuzu göndererek sıfırıncı yani ilk diskimiz hakkında biraz bilgi sahibi olalım. Kullanacağımız komut “smartctl” komutu olacak.

[pastacode lang=”bash” manual=”smartctl%20-i%20%2Fdev%2Fsda” message=”” highlight=”” provider=”manual”/]

Kullandığımız komut belirttiğimiz disk için çalışacağından bu diskin Smartmontools’un çalışması için uygun olup olmadığını da bize gösterecek. Eğer komut çıktısı aşağıdaki görüntüdeki gibi “Smart support is: Enable” şeklindeyse uygulama bu disk için çalışır durumda demektir.

Dikkat ettiyseniz görüntüde aynı zamanda bir uyarı yer alıyor. Hard diskim için bir firmware güncellemesi bulunuyor. Diskinizin sağlıklı çalışmasını istiyorsanız aktif olarak kullanmayı planladığınız bir disk için bu uyarıyı alırsanız mutlaka bu uyarıyı da dikkate almalısınız. Donanımlar için firmware güncellemeleri sadece yeni özellikleri değil aynı zamanda hata düzeltmelerini de içermektedir.

Konumuza dönelim ve diskimizin durumunu görmek için aşağıdaki komutu çalıştıralım.

[pastacode lang=”bash” manual=”smartctl%20-H%20%2Fdev%2Fsda%2F” message=”” highlight=”” provider=”manual”/]

Test sonucumuz görüntüdeki gibi “PASSED” şeklindeyse hard diskimiz sorunsuz şekilde çalıştığını varsayabiliriz. Ancak henüz işimiz bitmedi.

Şimdi “smartctl” komutu ile gerçekleştireceğimiz testlerin diskimizin okuma yazma kapasitesine göre ne kadar süreceğini hesaplayalım. Bunun için aşağıdaki komutu gönderelim.

[pastacode lang=”bash” manual=”smartclt%20-c%20%2Fdev%2Fsda%2F” message=”” highlight=”” provider=”manual”/]

Benim diskim için Short self test süresi 1 ve extended test süresi ise görüntüdeki gibi 334 dakika olarak hesaplandı. Bu diskinizin boyutu ve okuma yazma kapasitesine göre değişiklik gösterebilir.

Şimdi bir dakika sürecek olarak short testimizi gerçekleştirelim.

[pastacode lang=”bash” manual=”smartctl%20-t%20short%20%2Fdev%2Fsda%2F” message=”” highlight=”” provider=”manual”/]

Hesaplanan süre kadar beklememiz gerekecek. Sanırım 1 dakikanız vardır. Yine de testi iptal etmek isterseniz aşağıdaki komutu kullanmanız yeterlidir.

[pastacode lang=”bash” manual=”smartctl%20-X” message=”” highlight=”” provider=”manual”/]

Biraz önce verdiğimiz short test komutunun süresi dolduğuna göre şimdi test sonucuna bir bakalım.

[pastacode lang=”bash” manual=”smartctl%20-l%20selftest%20%2Fdev%2Fsda%2F” message=”” highlight=”” provider=”manual”/]

Eğer siz de görüntüdeki gibi “Completed without error” çıktısını alıyorsanız diskinizin sağlığının yerinde olduğunu söyleyebiliriz.

Uzun süreli testi çalıştırmak içinse aşağıdaki komutu kullanmalısınız.

[pastacode lang=”bash” manual=”smartctl%20-t%20long%20%2Fdev%2Fsda%2F” message=”” highlight=”” provider=”manual”/]

Yine test sonucunu görmek için belirtilen sürenin dolmasını beklemek ve aşağıdaki komutu kullanmamız yeterli olacaktır.

[pastacode lang=”bash” manual=”smartctl%20-l%20selftest%20%2Fdev%2Fsda%2F” message=”” highlight=”” provider=”manual”/]

Bu tip uygulamalar bizlere gerçekleşebilecek veri kayıplarına karşı sadece zaman kazandırır. Bu nedenle daha sonra verilerimizi kurtarmaya çalışmak yerine verilerimizi çalışan sistem dışında bir yerde de saklamaya özen göstermeliyiz.

Keyifli Linux’lar.